Criminele zzp’ers in de zorg

De laatste jaren zien we een flinke stijging van het aantal zzp’ers in de zorg. Het RIEC Oost-Nederland krijgt steeds meer signalen dat criminele zzp’ers in de zorg actief zijn, waarbij hun cliënten niet alleen verstoken blijven van goede zorg, maar ook gevaar lopen slachtoffer te worden van, of geronseld te worden voor, criminele praktijken. Naar aanleiding van signalen hieromtrent onder andere in Ede, drongen wij aan op nader onderzoek, waarna het RIEC hier een eerste verkenning op uitvoerde in de vorm van deze fenomeenanalyse. (pdf, 6 MB)

Het onderzoek

De uitkomsten van dit onderzoek vragen om brede aandacht voor dit probleem. Uit het onderzoek blijkt dat er in Oost-Nederland aantoonbaar criminele zzp’ers in de zorg werkzaam zijn. Zij hebben veroordelingen op hun naam staan variërend van geweldsdelicten tot drugscriminaliteit en werken vooral met kwetsbare doelgroepen zoals verstandelijke gehandicapten, alleenwonende ouderen en kwetsbare jeugd. Het is onwaarschijnlijk dat deze zzp’ers over een geldende VOG beschikken, terwijl dit meestal een voorwaarde is om in de zorg te mogen werken. Dit is een meer dan zorgelijke ontwikkeling.

Bewustwording

Het is lastig om dit probleem bij de kop te pakken. Er zijn immers strenge regels over uitwisseling van informatie over personen. Maar bewustwording is een eerste stap. Daarbij roepen wij op om de barrière om zzp’er in de zorg te worden te verhogen. Er zijn wel stappen die gemeenten en regio’s kunnen maken, om dit in de toekomst moeilijker te maken. Denk hierbij aan het screenen van zorgaanbieders, toepassen van de wet Bibob en aanpassingen in contractuele verplichtingen.

En ook de landelijke politiek roepen we op om dit fenomeen aan te pakken. Er ligt op dit moment een wetsvoorstel bij de Eerste Kamer (wetsvoorstel bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg), waarin het uitwisselen van fraudesignalen door gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren mogelijk wordt gemaakt. Maar ook op het gebied toezicht, handhaving, opsporing en vervolging is investeren nodig. Bijvoorbeeld in een systeem om, net als bij de kinderopvang, de VOG’s permanent te kunnen monitoren.